1.4.13

THE MASTER

The Master is zo'n film die je net zo lang blijft achtervolgen tot je 'm nog een keer gaat kijken. Met dank aan de magistrale hoofdrol van Joaquin Phoenix.





















Wát een indruk maakte Magnolia destijds op mij, die doorbraakfilm van Paul Thomas Anderson, en een van de meest gewaardeerde films van de jaren 90. Lange tijd stond Magnolia dan ook hoog in mijn lijstje van favoriete films en spoelde ik in gedachten de slotscène steeds opnieuw terug. Inmiddels is het alweer jaren geleden dat ik de film voor het laatst zag; is mijn smaak geëvolueerd, zoals dat gaat.

Toch ben ik nooit een uitgesproken liefhebber geweest van het werk van "PTA", zoals men de regisseur wel liefkozend noemt. Boogie Nights vond ik solide maar niet erg interessant. Punch Drunk Love vond ik niet geslaagd, Hard Eight heb ik niet eens afgekeken. (Zou ik toch nog eens moeten doen trouwens.) De premisse en cast van There Will Be Blood, in 2007 Andersons eerste film sinds het geflopte Punch Drunk Love, klonken me echter weer uitermate aantrekkelijk in de oren. Op de dag van de Nederlandse première zat ik in het filmtheater, een en al verwachting en hoop. Maar ik vond er, op de eerste scene na, weer niet veel aan.

En toen kwam The Master. Ditmaal verliet ik de filmzaal lyrisch noch teleurgesteld. Het was een goede film, zoveel wist ik, maar ik had ook wel wat aan te merken. Verward vroeg ik een vriend: Waar gaat het eigenlijk over? Hij zei: Over het getraumatiseerde Amerika na de mokerslag van de Tweede Wereldoorlog. Later las ik de recensie van Dana Linssen in de Filmkrant. Ook Linssen schrijft:
Misschien zou je kunnen zeggen dat The Master een portret van de generatie van zijn vader is, gedrild in de Tweede Wereldoorlog, en verweesd weer teruggekeerd in de burgermaatschappij. Er was niemand meer om te zeggen wat ze moesten doen. En Freddie Quell is hun oerbeeld: getraind in overleven, maar niet in leven.

Freddie Quell, dat is de hoofdpersoon uit The Master. Quell is een en al driften: een getraumatiseerde veteraan, een alcoholist, een seksverslaafde. Na WOII ontmoet Quell een man die evenzeer zijn tegenpool als zijn tweeling is: sekteleider Lancaster Dodd. Linssen schrijft over hun relatie:
The Master is cinema teruggebracht tot zijn meest naakte dramatische essentie: een machtsstrijd tussen protagonist en antagonist, tussen de held van een verhaal, en zijn tegenspeler/strever. Of misschien is het beter om te zeggen dat The Master een clash tussen oerkrachten is. Tussen twee personages die vanaf hun eerste ontmoeting tot elkaar worden aangetrokken, nog voordat en zonder dat ze zelf weten waarom. Als in een destructieve liefdesgeschiedenis. Ze zijn bijna Dr. Jekyll en Mr. Hyde, behalve dat ze allebei Mr. Hyde zijn die zo graag Dr. Jekyll wil zijn. En dat ze dat zonder de ander niet kunnen worden.


Joaquin Phoenix als Freddie Quell

The Master is een weerbarstige film, dat staat buiten kijf. Een film ook die niet gelijk alles prijsgeeft. Een film om vaker te zien dus. Ik merk dat The Master door mijn hoofd blijft spoken: die kop van Quell, zo magistraal neergezet door acteur Joaquin Phoenix, de terugkerende beelden van een kolkende zee, de vraag die Anderson oproept over wat er diep in onze psyche verscholen ligt. Ik moet de film gewoon nog eens zien, bedenk ik me. Gerhard Busch blijkt het met me eens. Op Cinema.nl schrijft hij:
The Master (voelt) niet altijd als een geheel, maar als een verzameling briljante scènes,(-). Maar dat zeg ik nu, nadat ik de film nog maar een keer heb gezien. Misschien zie ik pas na de tweede of derde keer hoe mooi alles in elkaar past, en zal ook ik dan mijn hoofd buigen voor The Master.

Minstens zo slim is Floortje Smit. Zij schrijft in de Volkskrant:
Anderson wil oprecht de menselijke conditie onderzoeken en eist dat de kijker met hem meedenkt. Dat is voor hem de essentie, belangrijker dan het publiek te plezieren met vastomlijnde kaders en entertainment. Dat hij daar dit soort budgetten voor krijgt, is een wonder. Dat hij die ambitie durft na te jagen, is een geschenk.

Lees de recensie van Dana Linssen op de site van de Filmkrant

Lees de recensie van Gerhard Busch op Cinema.nl
Lees de recensie van Floortje Smit op de site van de Volkskrant 

Bovenstaand stuk schreef ik voor mijn blog Tip van Basje op de website van Filmtheater De Fabriek in Zaandam. The Master zal daar in april te zien zijn. Meer informatie over De Fabriek vind je hier.