Sleeping beauty heeft een naam, Lucy heet ze. Lucy vult de uren dat ze niet in de studiebanken zit met werken. Ze serveert in een kroeg, ze is kantoormedewerker, ze leent zich voor medische onderzoeken en soms voor betaalde seks. Een van de veel gehoorde kritieken op de film Sleeping Beauty is dat Lucy's personage ongrijpbaar, zelfs vlak is. Zelf vind ik haar ambiguïteit juist een van de verdiensten van de film en van debuterend regisseur Julia Leigh, die tevens het scenario schreef. Waarom heeft Lucy zoveel baantjes? Is het haar puur om het geld te doen? Is het een vorm van zelfdestructie? Of juist een voorbeeld van emancipatie?
Hardwerkende
Lucy heeft ook nog een privéleven. Ze woont met twee onaardige huisgenoten aan
wie ze consequent huur schuldig is. En ze heeft een goede vriend, Birdmann, een
alcoholistische kluizenaar met wie ze een vreemde relatie onderhoudt. Sleeping Beauty neemt een nieuwe wending
als Lucy nóg een baantje aanneemt, bij een mysterieus high class seksbedrijf. In eerste instantie wordt ze aangenomen om
halfnaakt te serveren op privéfeestjes van rijkelui. Maar al gauw krijgt Lucy promotie. Ze
wordt onder narcose gebracht en brengt al slapende de nacht door met een oudere
heer. Alles is toegestaan, alleen penetratie is verboden.
Weer rijst
de vraag: Wat zijn Lucy's drijfveren? Inmiddels weten we dat het haar niet om
het geld te doen is. Na haar eerste, goedbetaalde klus voor het seksbedrijf
steekt Lucy het stapeltje geld dat ze heeft verdiend namelijk lachend in brand.
Het is lastig te rijmen met een eerdere scène, waarin Lucy zwartrijdt met de
metro. Of het moment dat ze het geldbakje van een openbare telefoon op
achtergebleven muntgeld controleert. Lucy's inconsistente gedrag herinnert vaag
aan de door Heath Ledger vertolkte The Joker in Batman-film The Dark Knight. Ook The Joker handelde
naar de wetten van de onlogica, naar eigen zeggen om chaos te creëren. Filmjournalist Dan Sallitt noemt
Lucy dan ook een "closet anarchist", in een mooi artikel over Sleeping Beauty op het online magazine Notebook.
In een
statement over Sleeping Beauty schrijft
Julia Leigh zelf dat de film draait om het contrast tussen Lucy's jeugd en de hoge
leeftijd van haar klanten én Clara, de dame van middelbare leeftijd die het
seksbedrijf runt. Leigh schrijft ook over haar eigen jeugd: 'Toen ik begin
twintig was, wilde ik niet per se sterven maar het maakte me ook niet veel uit
of ik zou blijven leven. (-) Ik was zorgeloos.' Ik zie dit gegeven direct terug
in de film, in Lucy. Die jeugdige branie, die roekeloze overmoed waarover al
vele films werden gemaakt wordt in het geval van Sleeping Beauty niet vertaald naar een losbandig leven van
feestjes, drank en mannen maar naar een gecontroleerd, passief bestaan. In haar
recensie in de Filmkrant schrijft Saskia Koetsier over Lucy: 'Ze laat zich niet
exploiteren: ze exploiteert zichzelf.'
Enerzijds is
Sleeping Beauty zo onwerkelijk als
een sprookje. Niet alleen de titel verwijst naar die verhaaltjes van goed en
kwaad, ook andere elementen uit de film knipogen ernaar: de frêle, maagdelijk
ogende hoofdpersoon en de oudere heks die haar in het ongeluk stort, de magische
thee die Lucy onder verdoving brengt, een spoor van rode besjes. Maar feitelijk
is Sleeping Beauty realistischer dan
menig Hollywood-film met zijn filmcliche's en standaard benadering van complexe
thema's als vrouwenemancipatie, slachtofferschap, jeugd en prostitutie. Want
hier is de heks helemaal geen heks, en de prinses is bepaald niet onschuldig. Als
Lucy ergens een slachtoffer van is, dan van haar eigen overmoed.
------------------------------------------------------------
Tip van Basje, september 2012
Website Filmtheater De Fabriek
Website Filmtheater De Fabriek
Sleeping Beauty is in semptember in Filmtheater De Fabriek te zien
